Het is steeds even slikken als ik te Amsterdam Centraal uit trein of tram stap. De nadrukkelijk aanwezige politiemacht is er natuurlijk om burgers en werknemers in het openbaar vervoer een veilig gevoel te geven. En dat werkt ook wel, maar het preventief fouilleren zit me niet lekker. Niet dat ik iets te verbergen heb, tenminste, niet in mijn kleding of bagage. Wapens of drugs zullen ze niet vinden. Daar ben ik dan ook niet bang voor. Maar ik heb iets veel gevaarlijkers bij me. Dat is me vorige week helaas verteld. Ik draag beroepsgeheimen met me mee, waarvan ik absoluut moet voorkomen dat ze in verkeerde handen vallen. Stil, niet te hard praten. Ook dit is geheim. Alles wat ik zeg is geheim.
Gecodeerd wildbreiwerk, politieboot op de achtergrond
Wat die beroepsgeheimen precies zijn, is me niet helemaal duidelijk. De gemiddelde spotter weet veel meer van treinen – waar ze rijden en waar ze horen te rijden – dan ik. Alle andere informatie die ik gebruik, komt van Wikipedia of de website van de NS. Je zou denken dat deze informatie, die publiekelijk toegankelijk wordt gemaakt door het bedrijf zelf, nooit geheim kan zijn. Maar dat zie ik verkeerd. Zodra ik iets weet, krijgt dat namelijk automatisch de status beroepsgeheim. En al die geheimen met je meedragen, er verantwoordelijk voor zijn, is echt geen pretje. Ik ben namelijk als de dood dat ik meteen doorsla als een agent begint te dreigen met geïntensiveerde verhoormethodes. Zeker zo pal langs het IJ. Ik houd wel van zwemmen, dat kon ik vroeger – bij P.S.V. – zelfs erg goed, maar met deze temperatuur watertrappelen in het IJ? Dan geef ik mijn geheim liever meteen bloot. (Niet tegenover elke agent hoor.)
Eerste tankdivisie Leopard II, vastgelopen rupsband (Kaptein)
Maar er is duidelijk meer aan de hand in Amsterdam. Gecodeerd wildbreien? Een terroristische aanslag? Wat doet ons Nationale leger anders in de hoofdstad? Zo kom ik de elite van de Nederlandse Tankbrigade tegen op het Waterlooplein. Ja, wel een beetje uitgedund. Leopard-tanks hebben ze in moeten leveren en de manschappen zijn allemaal naar huis gestuurd, maar de officieren verrichten onverstoord hun belangrijke taak. In dienst van het vaderland! In de huidige opzet lopen er twee majoors voorop, twee kapiteins – liefst met een zware basstem – erachter zorgen voor het Broem Broem, dan weer twee majoors voor de dekking in de rug en één luitenant – met krachtige bevelstem – zorgt midden achterop voor het kanongebulder. Op de schouders van de kapiteins zit de generaal op de uitkijk. De majoors dragen vanwege de veiligheidsregels een oranje waarschuwingsvest. Ondanks protesten dat dit in tijd van oorlog levensgevaarlijk is, weigert de Inspectie van Verkeer en Waterstaat voor deze doelgroep een uitzondering te maken. Waarschijnlijk de reden voor deze gepantserde divisie, zich linea recta Broem Broem Pang naar Artis te begeven.
Marineschip blokkeert rondvaartboot (met buitenboordmotor)
Handcrème van A.H.
Vanuit mijn hotelkamer zie ik dat zelfs de Nederlandse Marine aan de oefening deelneemt. De voormalige bemanning van de Hr. Ms. Zuiderkruis voert in hun nieuwe slagschip oorlog tegen een rondvaartboot met buitenboordmotor. Het is een ongelijke strijd en het zal me niet verbazen als ik vanavond vijf zeemansgraven op het IJ zie drijven. Maar ik vertik het toch ze te graven. Ik ben de oorlog even zat en ga mijn hotelkamer uit. Bij het monument dat herinnert aan de Februaristaking van 1941 ligt – hoe symbolisch – een half vertrapt vogelkooitje. Toekijken hoe onze buren worden afgevoerd vanwege hun geloof, dat nooit weer. Nooit meer fascisme, nooit meer rassenhaat, nooit meer eigen volk eerst. We beloven het plechtig. Zwijgen is toestemmen, dus we zullen nooit meer zwijgen. Om ons aan deze belofte te herinneren, is in het Amsterdams Museum Artikel 1 van de Grondwet steeds prominent aanwezig.
Februaristaking en gekooide vrijheid
Artikel 1 van de eerste Grondwet
Pal daaronder, de guillotine…
Guillotine
In de zeventiende eeuw kwamen ook veel filosofen en andere denkers naar Amsterdam. Officieel moest er van alles in Amsterdam en was evenveel verboden, maar zolang er geld verdiend werd hanteerde men een ruimhartig gedoogbeleid. De stad was er zelfs trots op: hier werden boeken gepubliceerd die overal ter wereld verboden zouden zijn. Intelligentie en zelfstandigheid waren deugden in de hoofdstad. En nog steeds wordt de Nederlandse filosoof Spinoza hier geëerd met een standbeeld. Het doel van de staat is de vrijheid, luidt de tekst op zijn sokkel. Tegelijk wordt om de hoek van de straat een nieuw leger samengesteld. Hoe ernstig wordt de vrijheid op dit moment bedreigd?
Leger, zeg maar leegst, in harnas.
In 1985 slingerde Secretaris-generaal van de Communistische Partij van de Sovjet-Unie, Michail Gorbatjsov, het woord Glasnost over de Berlijnse muur. Glasnost was nog diep bevroren en ongelooflijk hard, zodat de muur direct scheuren vertoonde. Achterstallig onderhoud zorgde er vervolgens voor dat de muur nog slechts geschikt was als podium en decor voor Pink Floyd. Deze band was al sinds begin jaren zeventig synoniem voor vrijheid van lichaam en geest. Een intelligente en beschouwende geest, als je naar de teksten van Roger Waters luistert. De Sovjetunie is daarna uit elkaar gevallen. De censuur verdween.
Filosoferen over filosofen
Ik ben eigenlijk op weg naar het Kattenkabinet, ik zie daar meer heil in dan in Rutte/Wilders, als ik op de Herengracht tot mijn stomme verbazing een kantoor van de Russische censuur tegenkom.
Russisch (censuur) bureau
Als je er even over nadenkt, niet zo heel vreemd natuurlijk. Amsterdam heeft nog steeds goede connecties met Sint Petersburg. Kijk maar naar de dependance van de Hermitage die in de hoofdstad gevestigd is. Best mogelijk dat die hele Peres-Trojka met Glasnost en al ligt opgeslagen in de depots van het museum. Op een stoffig kantoor aan de Herengracht zitten dus nog altijd communistische censoren, die nog nooit van Vrijheid van Meningsuiting hebben gehoord, braaf de werken van Dostojewski en Tolstoj te bekrassen. Boeken die in de boekwinkel om de hoek in zestig talen, compleet met aantekeningen van de auteur, verkocht worden.
Uitgeverijen
In Nederland wordt al decennia niet meer gecensureerd. Het is zelfs een schande als iemand probeert publicatie van een artikel of boek via de rechter te voorkomen. Artikel 7 van de Grondwet staat hoog in ons aanzien. Het Russische Partijkantoor wordt daarom geflankeerd door twee uitgeverijen. Verderop aan de Herengracht zitten er nog tientallen. Blijkbaar valt er aan censuur nog flink te verdienen.
Vermomde Postduif
Het kan ook zijn dat de Russen door Chinese postduiven misleid worden. Onlangs is bekend geworden dat door stropers gevangen, Nederlandse postduiven op weg naar huis, voor veel geld in China te koop worden aangeboden. Onder vermomming en flink gehersenspoeld komen de dieren terug naar Nederland. Wie weet met welke missie. Eigenlijk zou er een meldpunt moeten komen voor Chinees-Nederlandse postduiven in vermomming, maar dat ligt politiek gezien erg gevoelig.
Advocaten
Rusland, China, censuur en geld. Waarom verbaast het me niet dat aan de linkerzijde van de Russische kunstpolitie een groot advocatenkantoor gevestigd is? Je wordt gecensureerd, stapt boos naar een uitgever en neemt vervolgens een advocaat in de arm om je ontslag aan te vechten. Drie deuren naast elkaar in dezelfde straat, hoe gemakkelijk wil je het hebben.
Moszkowicz
Ja, de rijke partij neemt natuurlijk een bekende advocaat. Eentje die zelf de nodige contacten heeft met de onderwereld. Handig in het geval hij een zaak verliest.
Bijbels Museum
Op het bankje voor het gebouw links, zat op het moment dat ik daar langs liep, een dame op leeftijd een sigaret te roken. Dat wil zeggen, ik dacht in eerste instantie dat het een levend standbeeld was, zoals ik al een paar dagen op de Dam had zien staan. De vrouw zat onbeweeglijk stil en hield een rokende sigaret in haar hand. Ze keek niet op of om toen ik haar voorbij liep, op weg naar de andere kant van het bankje. Ik wilde alleen maar even mijn veters strikken om zonder ongelukken naar het Kattenkabinet te lopen. Toen ik de veters van mijn linkerschoen met twee handen vast had, ontplofte de vrouw van woede. Ze had zo een schelle stem, dat de hele gordel spontaan last van grachtenroos kreeg.
Herengracht
‘Wat sta jij hier nou klaar te maken, idioot,’ klonk het door gracht en gordel. Plat Amsterdams uit de oude doos.
‘Ik wilde, uhm, ik wilde alleen…’
‘Iedereen weet dat alleen hinkende Piet daar zit. Ik heb nog nooit iemand anders dan hinkende Piet daar zien zitten.’
Dat bleef ze nog een tijdje herhalen. Hinkende Piet is niet de naam die ze in werkelijkheid noemde. Om privacy-redenen heb ik die veranderd.
Ook omdat ik hem geen enkele keer goed verstaan heb.
Kattenkabinet
Eerste kabinet Rutcat, gedoogd door een Wilde Pers.
De laatste woorden van die vrouw heb ik niet meer gehoord. Toen zat ik al gezellig een visje te knabbelen met de staatssecretaris van muizenissen uit het eerste kabinet Rutcat, gedoogd door een Wilde Pers. Nog een beetje natrillend van de schrik, maar nog steeds een groot voorstander van Grondwet Artikel 7 en tegenstander van elke vorm van censuur.
Huisvuil gestort? Een zeldzame uitzondering.
Er zijn mensen die Amsterdam een vieze stad vinden, maar als Amsterdam nou één ding niet is, dan is het wel vies. De voor dit huis gestorte vuil, was binnen tien minuten opgeruimd. Ook sigarettenpeuken, waar je op Station Eindhoven bijvoorbeeld in kunt zwemmen, vind je hier nauwelijks op straat.
Gouden Bocht. Inderdaad, vrij complex.
Het Kattenkabinet bevindt zich naar eigen zeggen, in de Gouden Bocht. Veel kroegen kan ik echter in dit deel van de Herengracht niet vinden. Ik neem toch aan dat met gouden bocht, Heineken bedoeld wordt.
DNA IJburg
Op de terugweg naar mijn hotel, reis ik om via IJburg, dan zie ik dat ook eens een keer. Ik denk dat dit eiland samenwerkt met het Amsterdams Museum, ook hier heb je een DNA-card nodig om tekst en uitleg te krijgen. Jammer, maar die ligt nog in het hotel en het lijkt er niet op dat de card hier veel verkocht wordt.
Het is stil in Amsterdam, het is stil in IJburg.
Ik kijk wat verwonderd om me heen. Waar zijn alle geluiden gebleven? Klopt dit wel helemaal? Net buiten het centrum van Amsterdam, heerst een oorverdovende, bijna beangstigende stilte.
Strand?
Het strand is verlaten,
Nieuw oud dorp
Geen beweging te bespeuren in het oude nieuwbouwdorpje aan de overkant van het water,
IJbrug IJburg of IJburgse IJbrug
Geen mens vertoont zich op straat,
De haven
Zelfs de meeuwen houden hun snavel.
Room with a view
Terug op mijn hotelkamer,
Wolkenspel (of iCloud)
Spelen zon en wolken een bijna post-apocalyptisch spel.
Post-apocalyptisch
De mistmachines bereiden de stad voor op de nacht.
Mistmachines
Nog één keer deze week, zal ik mij overgeven aan het duister, het zwart, de dreiging van een prachtig Verlichte onderwereld.
Nachtelijk uitzicht
Zonsondergang 1
Zonsondergang 2
Zonsondergang 3
spoormachinist 